Yıldız Teknik Üniversitesi (YTÜ) İnşaat Mühendisliği Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Ali Koçak, Gebze ilçesi Mevlana Mahallesi Issıkgöl Caddesi'nde 29 Ekim tarihinde çöken ve 4 kişinin hayatını kaybettiği binanın enkazında incelemelerde bulundu.
Binanın yıkılma nedenleri hakkında basın mensuplarına açıklamalarda bulunan Koçak, şunları ifade etti:
– “Yıkılan binanın başlıca sebeplerinden biri zemin hareketidir. Zeminde bazı çökme meydana geldi ve yapı oturmaya başladı. En köşedeki eczanenin yanındaki kolonda oturmalar ortaya çıktı. Yapı, o yükü taşıyamadığından dolayı oturmalar hızlandı. Oturmalar devam ettikçe, bina da ağır ve yüksek katlı. Aslında 7 katlı bir bina fakat dar olduğu için yüksek katlı dedim. Ağırlığından ötürü bina çökmeye uğradı.
– Burada iki temel sebep var. İlk olarak; zemin oturma hareketi, ikincisi ise yapısal hareket. Zemin oturmalarının nedenleri araştırılıyor. Jeofizik ve jeolog uzmanlar incelemelerini sürdürüyor. Ayrıca, diğer binalar da inceleniyor. Binaların durumu belirlendikten sonra, her iki durum bir araya getirilip kontroller yapılacak. Kontrol sonrası, hem yıkılan binanın yıkım şekli ve sebebi ortaya çıkacak hem de şu an mühürlenen 16 binanın durumu aydınlığa kavuşacak.”
“Bilirkişi İncelemeleri Tamamlandığı İçin Enkaz Kaldırılıyor”
Binanın çökmesinin, zemindeki boşalmalardan, su hareketinden veya binanın yapıldığı günden bu yana maruz kaldığı oturmalardan kaynaklanmış olabileceğine dikkat çeken Prof. Dr. Koçak, şu ifadeleri kullandı:
– “Sındırgı depreminin etkileri, metro geçişi gibi birçok etken bir arada olmuş olabilir. Bu sebepler nedeniyle yapısal hareket meydana gelmiş olabilir. Zemin incelemeleri sonuçlandığında netlik kazanacak. Zeminde bir boşluk var mı, zeminin hareketi ve yapısı nedir soruları değerlendiriliyor. Bütün bu veriler bir araya getirildikten sonra üst yapıların durumu da incelenecek ve simüle edilecek.
– Altyapı ve üstyapı birlikte kontrol edilecek; fakat şu anda yıkılan binada tüm bilirkişi incelemeleri tamamlandığı için enkaz kaldırılmakta. Sonrasında zemin durumu gözlemlenecek. Böylece hem binanın yıkım nedeni hem de diğer binaların ve mahallenin durumu ile zemin koşulları netlik kazanacak.”
“Binalarda Tasarımsal Hatalar Belirleniyor”
Koçak, konuşmasını şu sözlerle sonlandırdı:
– “Bina hesaplamalarını yaparken binanın kesinlikle devrilmesini istemeyiz; ancak devrilme ihtimallerini de statik olarak değerlendiririz. Hiçbir kolonun kırılmasını arzu etmeyiz. Hangi koşul altında olursa olsun, zemin oturmasını da hesaplamalarda dikkate alabiliyoruz. Oturma özelliği bulunan zeminleri de analiz edebiliriz. Uzak veya yakın mesafedeki bir depremin binayı yıkmasını istemeyiz; dolayısıyla hesaplamalar buna göre yapılır.
– Ancak binanın tasarımında bazı hatalar var. Binanın dar ve uzun yapısı, yatay hareket ile çökmesine sebep oluyor. Ayrıca, eczanenin üst katındaki az yüksekliğe sahip kısa kolonlar da önemli bir faktör. Bu tür durumları hesaplamalarımızda dikkate alarak, tüm hesapları yapacağız. Hesap sonuçlarına göre bilirkişi uzmanlar yorum yapacak ve böylece yıkımın asıl nedeni belirlenecek; fakat maalesef binada tasarımsal hatalar gözlemleniyor.”
