Türkiye-Rusya Ticaretinde Önemli Gelişmeler

Son zamanlarda Türkiye ve Rusya arasındaki ticaret ilişkileri, Batı'nın uyguladığı yaptırımların etkisiyle daha fazla dikkat çekmeye başladı.

2025 yılının Ocak-Ekim döneminde Türkiye'nin toplam ihracatı yüzde 3,9 artışla 224,6 milyar dolara ulaştı. Ancak Rusya, en fazla ihracat kaybı yaşayan ülke konumuna yerleşti.

Bu süreçte Rusya'ya olan ihracat, yüzde 24,7'lik bir düşüşle 7,2 milyar dolardan 5,4 milyar dolara geriledi. Ekim ayında Rusya'ya yönelik ihracat, bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 18,3'lük bir azalışla 614 milyon dolar seviyesine düştü.

2023 yılının aynı döneminde Türkiye'nin Rusya'ya ihracatı, önceki zirve olan 9,1 milyar dolardan yüzde 40,3 oranında azalma gösterdi.

ABD öncülüğündeki Batılı ülkelerin Rusya'ya uyguladığı yaptırımlar ve bankacılık sistemine yönelik baskılar, Türkiye ile Rusya arasındaki ticarette ciddi sorunlar yaratıyor.

Petrol İthalatı Azalıyor

Türkiye’nin Rusya'dan yaptığı ithalat, Ocak-Ekim döneminde yalnızca yüzde 0,5’lik bir azalışla 35,3 milyar dolarda kaldı. Ancak bu alanda olumsuz gelişmeler de gözlemleniyor.

ABD Hazine Bakanlığı'nın 22 Ekim tarihinde Rusya'nın önde gelen iki petrol şirketi olan Rosneft ve Lukoil'i yaptırım listesine alması sonrası, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, ABD Başkanı Donald Trump'tan Rusya'dan petrol alımını düşürmesi yönünde bir talepte bulundu ve bu durum ticaret ilişkilere yansıdı.

Reuters'in haberine göre, Türkiye'nin iki büyük rafineri şirketi TÜPRAŞ ve SOCAR, Batı'nın yeni yaptırımları ışığında Rusya dışındaki ülkelerden petrol alımını artırma yoluna gitmeye başladı. Ukrayna savaşının ardından bu şirketler Rus petrolü alımını artırmışlardı.

SOCAR ve TÜPRAŞ Yön Değiştiriyor

Kpler verilerine göre, SOCAR’ın STAR rafinerisinde Eylül ve Ekim aylarında işlenen ham petrolün neredeyse tamamı Rusya kaynaklıydı. Ancak bu durum, Aralık ayı için değişim gösterdi; STAR rafinerisi, Irak, Kazakistan ve diğer Rusya dışı üreticilerden günlük 77 bin ile 129 bin varil arasında dört ham petrol kargosu almak için anlaşma sağladı.

TÜPRAŞ'ın, Ural petrolüne benzer ürünler arayışında olduğu ve Irak başta olmak üzere diğer üreticilere yöneldiği bildiriliyor. Şirketin, Avrupa’ya yakıt ihracatını sürdürebilmek için bir rafinerisinde Rus petrolünü tamamen kullanmaktan vazgeçme hazırlığında olduğu öğrenildi, ancak diğer rafinerisinde Rus petrolü işlenmeye devam edecek.

Bu yıl, ham petrol tedarikini çeşitlendiren TÜPRAŞ, ilk kez Brezilya’dan da petrol alımına yöneldi ve Kasım ayının başında ikinci Angolalı Mostarda tipi petrol kargosunu teslim almayı bekliyor.

İthalatta Dört Ülkenin Etkisi Artıyor

Kpler verilerine göre, Türkiye Kasım ayında günlük 141 bin varil Irak ham petrolü alımını gerçekleştirecek. Bu miktar, Ekim ayındaki 99 bin varil ve yıl ortalamasındaki 80 bin varil seviyelerinin üzerinde.

Ocak-Ekim döneminde Türkiye'nin toplam ham petrol ithalatı günlük 669 bin varil olarak gerçekleşirken, bunun yüzde 47'sine denk gelen 317 bin varil Rusya'dan tedarik edildi. Geçen yıl ise bu miktar günlük 580 bin varil olarak 333 bin varil (yüzde 57,4) seviyesine ulaşmıştı.

Bloomberg'e göre, Türkiye'nin Rusya'dan petrol alımını azalttığı ve Irak, Libya, Suudi Arabistan ve Kazakistan gibi alternatif ülkelere yöneldiği de bildirildi.