Çin'den Trump'ı Mutlu Edecek Geri Adım

Pekin yönetimi, ABD Başkanı Donald Trump ile Çin Devlet Başkanı Şi Cinping'in 30 Ekim'de Güney Kore'nin Busan şehrinde gerçekleştirdiği görüşmede varılan mutabakata uygun olarak, nadir toprak elementlerinin ihracatını kontrol altına almak için aldığı önlemleri 10 Kasım'dan itibaren bir yıl süreyle ertelemeye karar verdi.

Çin Ticaret Bakanlığı tarafından yapılan duyuruda, 9 Ekim'de alınan tedbirlerin uygulanmasının 10 Kasım 2026 tarihine kadar ertelendiği bildirildi.

9 EKİM'DEKİ DUYURU DÜNYA GÜNDEMİNİ SARSMIŞTI

Bakanlık, 9 Ekim'de yaptığı açıklamalarda ulusal güvenlik açısından kritik öneme sahip bazı ham ve mamul madde türlerinin ihracatını kısıtlayan önlemleri duyurmuştu.

Kısıtlamaların merkezinde, elektrikli araçlardan akıllı telefonlara, uzay araçlarından silah sistemlerine kadar, ileri teknoloji donanımları ve cihazların üretiminde kullanılan nadir toprak elementleri ve bunlarla bağlantılı üretim teknolojileri yer alıyordu.

Nadir toprak elementlerinin çıkarılması, işlenmesi, ayırma işlemleri, mıknatıs malzemelerinin üretimi ve bu elementlerin ikincil kaynak olarak kullanımı ile geri dönüşüm teknolojilerinin ihracatı kısıtlanmış, ayrıca işlenme tesislerinde montaj hatları kurulması, bakım ve güncelleme işlemlerinin gerçekleştirilmesi gibi teknolojilerin transferi kontrol altına alınmıştı.

Elde edilen bilgilere göre, Çin'de üretilen nadir toprak elementlerini ihraç eden yabancı firmalar için sivil ve askeri ikili kullanıma sahip ürünlerin ihracatı amacıyla Çin Ticaret Bakanlığından lisans alınması zorunluluğu getirilmişti. Ayrıca, Bakanlık, ihracat kontrolüne tabi kritik madensel kaynaklar listesini genişleterek, lityum iyon bataryaları ve süper sert metaller içeren belirli ürünlere de ihracat kısıtlamaları uygulayacağını açıklamıştı.

ABD VE ÇİN, ANLAŞMAZLIK KONULARINI ÖTELEDİ

Trump ve Şi arasındaki zirvede, son dönemlerde yaşanan ekonomik ve ticari gerginliklerin karşılıklı olarak ötelenmesi konusunda anlaşıldı.

ABD, 29 Eylül'de kendine ait “varlık listesi” olarak adlandırılan ve ihracat kontrolü uygulayan yabancı şirketlerin yüzde 50'den fazla pay sahibi oldukları ortaklıkları da yaptırım kapsamına alan kuralın uygulamasını bir yıl erteledi. Aynı şekilde, Çin de 9 Ekim'deki nadir toprak elementleri ihracat kontrollerinin uygulanmasını bir yıl erteleme anlaşmasını kabul etmişti.

ÇİN'İN KÜRESEL ÜRETİMDEKİ PAYI YÜZDE 69

Çin, ABD'nin çip sektörü gibi teknoloji alanlarındaki kısıtlamalarına yanıt olarak, küresel arzın büyük kısmını oluşturduğu nadir toprak elementlerine daha önce de kısıtlamalar getirmişti.

17 tür metal oksitten oluşan nadir toprak elementlerinin yaklaşık yüzde 69'unun üretimini gerçekleştiren Çin, işleme kapasitesinin küresel pazarın yüzde 85'ine ulaştığını kaydediyor. Amerika'nın teknoloji kısıtlamaları ile tarife hamlelerine, nadir toprak elementlerine yönelik ihracat kontrolleri ile karşılık veren Çin, küresel pazardaki hakimiyetini ekonomik bir avantaja dönüştürmeyi hedefliyor.