Türkiye İnsan Hakları ve Eşitlik Kurumu (TİHEK), ayrımcılık şikayetlerinde en yüksek talebin “engellilik” temelinde olduğuna dikkat çekti.
TİHEK tarafından yayınlanan rapora göre, 2021'den 5 Kasım 2025'e kadar toplamda 11 bin 280 başvuru yapıldı. Yıllık dağılıma bakıldığında, 2021 yılında 1185, 2022’de 2020, 2023’te 2830, 2024’te 2837 ve 5 Kasım 2025’e kadar ise 2408 başvuru gerçekleşti.
Yapılan başvurulardan 2 bin 697’si ayrımcılık iddialarına yönelikti. 2021-2025 yılları arasında en fazla başvuru yine “engellilik” temelinde gerçekleşti.
TİHEK’e “engellilik” temasıyla 594, “cinsiyet” ile 306, “sağlık durumu” ile 176, “felsefi ve siyasi görüş” ile 142, “yaş” ile 140, “medeni hal” ile 115, “din” ile 89, “ırk” ile 88, “inanç” ile 87, “servet, etnik köken, mezhep, doğum ve dil” temalarına ise toplamda 180 başvuru yapıldı.
2021’den itibaren gerçekleşen başvurular arasında “engellilik” teması, her yıl en yüksek orana sahip oldu. Son iki yılda “engellilik” ile ilgili ayrımcılık yasağının ihlal edildiği yönünde 45 karar verildi, 15 de uzlaşma sağlandı.
2025 yılında verilen ihlal kararlarının %42'si “engellilik” ile ilişkiliydi. 2024 yılında ise bu oran %50 olarak belirlendi.
Raporda yer alan bazı başvuru başlıkları ise şunlardır:
- Engelli öğrencilere yönelik Bireysel Eğitim Planlarının (BEP) oluşturulmaması veya yeterince uygulanmaması.
- Engelli öğrencilere özel eğitim sınıfı açılmaması.
- Engelli öğrencilerin okul aktivitelerine katılımının sağlanmaması.
- Engelli öğrenciler için sınav ve ödevlere yönelik gerekli düzenlemelerin yapılmaması.
- Okullarda erişilebilirlik taleplerinin karşılanmaması.
- Birden fazla yetersizliği olan veya orta/ağır engeli bulunan çocukların özel kreş ve gündüz bakım evlerine kabul edilmemesi.
- Köklü gereksinimlere sahip öğrencilere eşit şekilde kolaylaştırıcı kişi/gölge öğretmen olanağının sunulmaması.
- Özel okullarda gereksinim sahibi öğrencilerin özel eğitim hizmetlerinden yararlanmalarına ilişkin bilgilendirmelerin yapılmaması.
- Engelliler için işyerlerinde fiziksel ve dijital erişilebilirlik sağlanmaması.
- Engellilerin nakil ve tayin taleplerinin göz önünde bulundurulmaması.
- Engelli yakını olan kişilerin nakil taleplerinde durumlarının göz önüne alınmaması.
- Engelli bireylere işyerinde iş verilmemesi veya engel durumuna uygun olmayan işleri verilmesi.
- Yıllık ve mazeret izinlerinin verilmemesi.
- İş arkadaşları veya yöneticileri tarafından psikolojik baskı ve tacize maruz kalma.
