Hollanda, Çinli Çip Şirketinin Yönetimine Müdahale Etti

Hollanda hükümeti, Çin merkezli çip üreticisi Nexperia'nın kontrolünü ele geçirdi.

Hollanda Ekonomi Bakanlığı, yaptığı açıklamada, “Hollanda ve Avrupa topraklarındaki kritik teknolojik bilgi ve yeteneklerin sürekliliği ve korunmasına yönelik bir tehdit” nedeniyle bu adımı attığını belirtti.

İngiliz Financial Times (FT), konuyla ilgili olarak yayımladığı haberde, “Bu hamle, gelişmiş yarı iletkenler ve kritik hammaddeler konusunda Batılı ülkeler ile Çin arasında yaşanan gerilimi artırıyor” ifadelerine yer verdi.

Çin, Perşembe günü otomobillerden rüzgar türbinlerine kadar birçok üründe kullanılan nadir toprak elementlerinin ihracatına kapsamlı kısıtlamalar getirmişti.

2019'DA ÇİN'E SATILDI

Bakanlıktan yapılan resmi açıklamada, 2019'dan bu yana Çinli teknoloji grubu Wingtech'in çoğunluk hissesine sahip olduğu Nexperia'daki “son dönemdeki ciddi yönetişim sorunları” sebebiyle Hollanda'nın Mal Teminatı Yasası'nı yürürlüğe koyduğu belirtildi.

Açıklamada, “Bu karar, Nexperia'nın ürettiği ürünlerin acil bir durumda sağlanamaması riskini önlemek amacıyla alınmış bir önlemdir” denildi.

Nexperia, Avrupa otomotiv endüstrisi ve tüketici elektroniği için çipler üretmektedir.

Hollanda Ekonomi Bakanı Vincent Karremans, Nexperia'nın yönetim kurulunun almış olduğu kararları engelleyebileceğini veya geri alabileceğini ifade etti.

2017 yılında, devlet destekli bir Çin yatırım konsorsiyumu, NXP Semiconductors'dan ayrılan Nexperia'yı 2,75 milyar dolara satın aldı. Konsorsiyum, ertesi yıl hisselerini Wingtech'e devretmeye başladı.

“JEOPOLİTİK ÖNYARGILARA DAYALI AŞIRI MÜDAHALE”

Wingtech, akıllı telefonlar için sözleşmeli üretici sıfatıyla yaptığı açıklamada, bu kararı “jeopolitik önyargılara dayalı aşırı bir müdahale” olarak nitelendirdi.

Açıklamada, “Bu adım, Avrupa Birliği'nin piyasa ekonomisi ilkeleri, adil rekabet ve uluslararası ticaret normlarına ters düşmektedir” denildi.

HİSSELERDE DÜŞÜŞ

Şirket, borsada yaptığı açıklamada Çin hükümetinden yardım talep ettiğini ve Nexperia'daki yönetim değişikliğini açıkladı. Wingtech'in Şanghay'daki hisse değerleri bugün yüzde 10 oranında düştü.

Wingtech, Hollanda hükümetinin 30 Eylül'de Nexperia ve küresel iştirakleri için bir yıl boyunca herhangi bir değişiklik yapılamayacağına dair bir emir yayınladığını belirtti.

Ertesi gün, Hollanda ve Alman uyruklu üç üst düzey Nexperia yöneticisi, çip üreticisine müdahale için Amsterdam Temyiz Mahkemesi'ne acil başvuru yaptı. Mahkeme, Çinli CEO Zhang Xuezheng'in yetkilerini hemen askıya aldı.

CEO GÖREVDEN ALINDI

Wingtech, mahkemenin Zhang'ı Nexperia'daki yönetici direktörlük görevinden de uzaklaştırdığını açıkladı.

Bir hafta sonra, 7 Ekim'de mahkeme, Nexperia'yı temsil edecek bağımsız, Çinli olmayan bir yöneticinin atanmasını emretti.

Wingtech, ayrıca Nexperia'daki tüm hisselerin (bir tanesi hariç) yönetim amacıyla henüz ismi açıklanmayan bir kişinin kontrolüne alınmasına karar verildiğini duyurdu.

ABD GEÇEN YIL KARA LİSTEYE ALMIŞTI

Washington, geçen yıl Wingtech'i “tüzel kişi listesine” ekleyerek, şirketin Çin'in hassas yarı iletken üretim teknolojisine erişim sağlamasında rol oynadığını iddia etti. Bu durum, ABD şirketlerinin onlara satış yapabilmesi için lisans alma zorunluluğu doğurdu. Lisans talepleri ise genellikle reddedilmektedir.

ABD Ticaret Bakanlığı, geçtiğimiz ay, satış kısıtlamalarını tüzel kişilik listesine eklenen şirketlerin yan kuruluşlarına da genişleten yeni kurallar getirdi; bu durum Nexperia'nın Wingtech'teki mülkiyeti sebebiyle kısıtlamalara tabi olabileceği anlamına geliyor.

Çin Ticaret Bakanlığı, ABD'nin bu adımını, nadir toprak elementlerine yönelik daha kapsamlı kısıtlamaların sebeplerinden biri olarak gösterdi.

Nexperia, Nijmegen merkezli bir şirket olmasına rağmen dünya çapında birçok iştirak bulundurmaktadır. Şirket, “mevcut tüm yasa ve yönetmeliklere, ihracat kontrollerine ve yaptırım rejimlerine uyduğunu” bildirdi.

Kasım 2022'de Nexperia'nın, ulusal güvenlik endişeleri nedeniyle İngiltere'deki Newport Wafer Fab şirketini satın alması engellendi.

ABD'nin baskısı ile Lahey, Hollandalı ASML grubunun Çin'e ileri teknoloji yarı iletken üretim makineleri satışını da kısıtlamak zorunda kalmıştı.

Bakanlık, verilen kararın “diğer şirketlere, sektöre ya da diğer ülkelere yönelik olmadığını” ve “tarafların bu karar aleyhine mahkemeye itiraz edebileceğini” duyurdu.