Tarıma Derin Darbe

YURDAGÜL UYGUN / NEFES

Tarımda üretimden uzaklaşarak birçok üründe ithalatçı konumuna gelen Türkiye, 2025 yılında zirai don ve kuraklık nedeniyle ciddi kayıplar yaşadı. Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) bitkisel üretim istatistiklerine göre, meyve üretimi %30.9, tahıl üretimi %12.3 ve sebze üretimi de %0.9 oranında azalmış durumda. Tahıl ve diğer bitkisel ürünlerde toplam üretim 68.1 milyon tona, sebze üretiminde 33.3 milyon tona, meyve, içecek ve baharat bitkilerindeyse 19.6 milyon tona geriledi.

TÜİK verilerine göre toplam tahıl üretimi 34.2 milyon tona düşerken, buğday üretiminde %13.7 azalarak 17.9 milyon ton, arpa üretiminde %25.9 düşüşle 6 milyon ton ve çavdar üretiminde %20.9 kayıpla yaklaşık 203 bin tona gerileme görüldü. Bir yıl içinde toplam %29.2 kayıp yaşayan kurubaklagillerde en büyük azalış %58.1 ile yeşil mercimekte meydana geldi; bu ürünün üretim miktarı 71 bin tondan 29 bin 715 tona gerilemiş durumda. Kırmızı mercimek üretimi %38.3 azalmışken, nohut ise en büyük kayıp yaşayan üçüncü ürün oldu ve nohuttaki yıllık kayıp %28.2 ile 412 bin 809 tona düştü.

Patates üretimi %7.2 oranında azalarak 6.4 milyon tona gerilerken, ayçiçeği üretimi %11.8 oranında düştü. 2025 yılında maydanoz üretiminde %8.7, taze fasulye üretiminde %8.3, balkabağı üretiminde %7.9, domates üretiminde %7.6 oranında azalmalar kaydedildi.

İDARE EDER SEVİYEDE

Toprak Mahsulleri Ofisi (TMO) Genel Müdürü Ahmet Güldal, 2025 yılına sağlam bir stokla girdiklerini belirterek, “Hem TMO’daki hem de özel sektördeki öngördüğümüz stoklar, yeni hasat dönemine kadar ülkemizi idare edecek seviyededir” dedi.

Meyvede Rekolte Düşüşü %31'i Buldu

Meyveler, içecek ve baharat bitkileri üretim miktarı 2025 yılında bir önceki yıla göre %30.9 oranında azalarak 19.6 milyon ton seviyesine geriledi. Meyve üretiminde en büyük kayıp %88.7 ile zerdalide yaşandı. Üretim kaybında %73.9 ile kayısı ikinci sırada yer alırken, kirazdaki kayıp %70.6 düzeyine ulaştı. Vişnede yıllık kayıp %63.4, Antep fıstığında %61.5, ayvada %58.1, elmada %48.3 ve şeftalide %46.1 oranında gerçekleşti.