Sefalete Sürüklendiğimiz Gerçeği

ŞEHRİBAN KIRAÇ / NEFES

Artan hayat pahalılığı ve işsizlik, vatandaşların hayatını zorlaştırmaya devam ediyor. Genişletilmiş Sefalet Endeksi (GSE), 2025 yılının Ağustos ayında geçen yılın aynı dönemine göre 3.62 puanlık bir artışla 102.73'e yükselerek endişe verici bir seviyeye ulaştı. Türkiye'de ağustos ayı itibarıyla geniş tanımlı işsiz sayısı 12 milyon 190 bine ulaşırken, yaklaşık 4 milyon kişi haftalık 40 saatten az çalışıyor ve daha fazla saat çalışmak istiyor. Türkiye'deki 5.3 milyon kişi ise çalışmak istemesine rağmen iş bulamıyor. Borçla hayatını sürdürenlerin sayısı da katlanarak artış gösteriyor. Bireysel kredi borçlu sayısı son bir yılda 1.8 milyon kişi artarak 43 milyona yaklaştı ve devlet yardımıyla geçim mücadelesi verenlerin sayısı giderek büyüyor. Eylül ayında Türk-İş verilerine göre, dört kişilik bir ailenin açlık sınırı 27 bin 970 liraya, yoksulluk sınırı ise 91 bin 109 TL'ye yükseldi. Mutfak enflasyonu da aynı dönemde yüzde 3.17 artış gösterdi.

1.11 Puan Artış

GSE göstergesi, farklı kurumlarca hesaplanan tüketici enflasyonu oranı ile TUIK'in ölçtüğü 'işsiz ve potansiyel işgücünün bütünleşik oranı' toplamından oluşuyor. TOBB ETÜ Sosyal Politikalar Uygulama ve Araştırma Merkezi'nin (SPM) Ekonomik Zorluk Analizi'ne göre Klasik Sefalet Endeksi de Ağustos 2025'te bir önceki aya göre 1.11 puanlık bir artışla 65.22 seviyesine yükselmiştir. Türkiye'deki yüksek enflasyonun mağdurları arasında aktif olarak iş aradığı halde iş bulamayanların yanı sıra, çalışmak istese de iş bulma ümidini kaybetmiş ve aktif arayışını bırakmış olanlar da yer alıyor. Bu gruplar da resmi işsizler kadar büyük zorluklar yaşıyor.

27.970 TL: Eylül ayında Türk-İş verilerine göre, dört kişilik bir ailenin açlık sınırı 27 bin 970 liraya yükseldi.

102.7 puan: Genişletilmiş Sefalet Endeksi, 2025 Ağustos’ta bir yılda 3.62 puan artışla 102.73 puana çıktı.

20 milyon kişi yardım alıyor

Kamu kurumları, 2025 yılı boyunca yoksullukla mücadele ve sosyal yardımlara toplam 362 milyar 62 milyon 314 bin TL ayrıldı. 2025 yılının ilk dört ayında, kamu kurumları yoksullukla mücadele için 114 milyar 702 milyon 433 bin TL harcarken, sosyal yardım alan kişi sayısı ise 20 milyona ulaştı.

Gıda Enflasyonu Sıkıntıyı Artırıyor

Aralık 2024 itibarıyla gıda enflasyonunun ekonomik sıkıntıları artıran bir etki yarattığı gözlemleniyor. GSE İTO gıda verilerine göre Temmuz 2025'te 84.99 seviyesindeyken ağustosta 88.82'ye çıktı. GSE TEPAV gıda endeksi ise bir ayda 81.28 seviyesinden 88.18'e yükselirken, TÜFE gıda bazında Temmuz'da 82.58 olan seviyesinden Ağustos'ta 94.33'e fırladı.

Sefalette İlk 5'Teyiz

Hanke Yıllık Sefalet Endeksi 2024 verilerine göre, Türkiye 327.6 puanla beşinci sırada yer alıyor. Özellikle enflasyon ve işsizlik temel alınarak hazırlanan bu endekse göre 2024'te dünyanın en sefil ülkesi Sudan olarak belirlendi. Bu ülkeyi sırasıyla Arjantin, Suriye, Yemen ve Türkiye izliyor.