Deprem felaketinin ardından altyapı yenileme çalışmalarının devam ettiği Kahramanmaraş’taki taşeron firmadan alacaklarını tahsil edemeyen kamyoncu esnafı, “Bugün susarsak yarın aç kalırız”, “Garibanın yüzü gülmez mi”, “Esnaf ölüyor”, “Kahramanmaraş esnafına sahip çık”, “Depremde ölmedik, altyapı projesinde öleceğiz”, “Depremde sağ çıktık, bu projede tükendik, hak ediş bizim emek, bizim adalet nerede?” gibi döviz ve afişlerle protesto etti.
CHP Kahramanmaraş İl Başkanı Ünal Ateş, kamyoncu eylemini ziyaret ederek destek verdi.
'Depremden Üç Yıl Geçti, İşler Hala Bitmedi'
Ateş, Dünya Bankası kredisi ile yürütülen altyapı yenileme projesinde usulsüz taşeron zinciri oluştuğunu iddia ederek, şunları söyledi:
“Depremden sonra hızla inşaya başlanılan Kahramanmaraş’ta üç yıl geçti. Hâlâ işler bitmediği gibi, bazı işler hâlâ başlamadı. Hâlâ yıkımların sürdüğü yerler var. Bu arada Dünya Bankası’ndan alınan bir krediyle Kahramanmaraş’ın altyapısının yenilenmesi projesi başlatıldı. Büyükşehir Belediye Başkanları bütün alt geçitlere kocaman afişler astırdı; 'altyapıyı baştan aşağı yeniliyoruz' diye.
Çok güzel, elinize sağlık. Kim bu memlekette bir taşı bir taşın üstüne koyuyorsa gerçekten eline sağlık. Ama altyapı yenilenmesi ile ilgili firmaların şikayetleri her gün artmakta. Elbistan’da ve merkezde aynı sıkıntı var.
Şimdi, bir çerçeve içerisinde silsileyle neler olduğunu anlatacağım. Altyapı ihalesini alan bir ana firma var. Bu ana firma işi bir alt taşeron firmaya veriyor. Normalde, işin yüzde 25'inden fazlasının alt taşerona verilmemesi gerekirken bu kural ihlal ediliyor. O işi alan birinci alt taşeron firma daha fazla alt taşeron bulup işleri onlara veriyor.
'Ana Firma, “Bizi İlgilendirmiyor” Diyor'
Kahramanmaraş'ta, deprem sonrası hayata tutunmaya çalışan kamyoncu esnafı, iş makinesi esnafına, 'gelin kardeşim, şu işi beraber yapalım' deniliyor. Altı ay önce proje başlıyor. İşler yapılıyor. Esnaf faturalarını kesiyor, yaptığı işin bedelini alabilmek için veriyor. Ancak 'Hele bekleyin, hak ediş almadık. Alınca vereceğiz' deniliyor.
Bir ay geçiyor, iki ay geçiyor, üç ay geçiyor, altı ay geçiyor, ama para yok. Esnaf ana firmanın kapısını çaldığında, 'Biz paramızı alamıyoruz, bu işin sahibi sizsiniz. Sizin iş verdiğiniz firmalar bizim paramızı ödemiyorlar' diyorlar. Ana firma, 'Beni ilgilendirmiyor. Gidin derdinizi Marko Paşa’ya anlatın. Biz bu dertlerle ilgilenmiyoruz. Biz sizin paranızı ödeyemeyiz' demekte.
'Devleti Zarara Uğratıyorlar'
Ateş, yüklenici firmanın SGK ve vergi yönünden devleti zarara uğrattığını ileri sürerek, şöyle devam etti:
“Bir uyanıklık daha yapıyorlar. Ne yapıyorlar biliyor musunuz; kendi makineleriyle çalışan, buradaki operatörlerimizi, iş makinesi esnafını kendi işçisi gibi sigortalı gösterip, asgari ücret üzerinden sigortalı gösteriyorlar. Böylece hem devletin vergi ve sigortasını eksik yatırarak devleti zarara uğratıyorlar, hem de asgari ücretle parasını ödediği adama, 'senin benden alacağın yok' diyorlar.
Bir; o ana firmanın yetkilileri, aklınızı başınıza alın.
İki; bu kenti sahipsiz bırakan, başta iktidar partisinin yetkilileri, Büyükşehir Belediye Başkanı, altyapıda siz paydaştasınız. Her ne kadar İller Bankası bu işin sorumluluğundaysa da Büyükşehir Belediye Başkanlığı ve Çevre, Şehircilik Bakanlığı bu işin paydaşıdır.
İnsanların ailesi var, çoluğu çocuğu var. Altı aydır bu insanlar evine ekmek götüremiyor. Bir an önce bu esnafın sıkıntı ve sorunlarının çözülmesiyle ilgili gerekli adımların atılmasını istiyorlar. Biz bu işin peşini bırakmayacağız, bu işin takipçisi olacağız.”
'Bekliyorlar'
İş Makinesi Operatörleri Dernek Başkanı Ahmet Sert ise hak edişlerin ve faturaların aylarca geciktiğini söyledi:
“Burada ay sonu geldiğinde, hak ediş ya da fatura söz konusu olduğunda, işte hak edişten, kabulden, yer tesliminden kaynakların geciktiği gerekçesiyle birkaç ay oyalama yapılıyor. Arkadaşlarımız içeride çalıştıkları için, alacakları olduğundan işi bırakamıyorlar. 'Acaba bu ay mı düzelir, bu ay mı ödenir' diye bekliyorlar.
Yukarıdan ana firma yetkilileri, 'tamam, biz de biliyoruz. Ödemeniz var, biz buradayız, halledilecek' gibi taahhütlerde bulunuyorlar. Esnaf arkadaşlarımız, çalışanlarının, sanayinin, kendi giderlerinin, dolayısıyla KDV’den oluşan vergilerini de ödüyorlar. Ayrıca, bazı taşeronlar ana firmalardan, kendi bünyesindeki makineleri sözde taşeronlara kiraya veriyor.
Bu arkadaşlarımız taşaron ortadan kaybolduğu için, yarım kalan işi tamamlamak adına, ana firmanın makinesini kullanmak zorunda kalıyor ve ek bütçe harcıyorlar.
'Muhatap Bulamıyoruz'
Sert, 8-9 gündür süren görüşmelerin sonuçsuz kaldığını belirterek, “Sonunda bu görüşmeleri ana firmalarla sürdürüyoruz ama muhatap bulamıyoruz. Ben sektörün temsilcisi olarak, arkadaşlarımın dertlerine derman olmak için buradayım. Sekiz dokuz gündür buradayız. Dolayısıyla ana firmalar, ulaşabildiğimiz sözde taşeronlar, yetkili kurumlar, müşavirlik firmaları, İller Bankası’na kadar durumu resmi olarak ilettik. Ancak esnafımızın son anda çekleri dönen arkadaşlarımız var. Borçtan dolayı çalışanlarıyla sıkıntı yaşayan esnaflar var. Biz ekmeğimizin peşindeyiz” diye konuştu.
