ABD'de baş ve boyun kanserlerinin yaklaşık %70'i insan papilloma virüsü (HPV) nedeniyle ortaya çıkmaktadır. Bu kanser türü, ülkede en yaygın HPV ile ilişkili kanser olmasının yanı sıra, her yıl görülme sıklığı artan bir hastalık olarak dikkat çekmektedir.
Rahim ağzı kanseri düzenli taramalarla erken bir aşamada tespit edilebiliyor, ancak HPV kaynaklı baş ve boyun kanserlerine yönelik henüz semptomlar belirmeden uygulanabilecek bir tarama testi mevcut değildir. Bu nedenle pek çok hasta, tümörlerinin milyarlarca hücreye eriştiği ileri evrelerde tanı alabilmektedir.
HPV-DeepSeek Testi Erken Tehiste Umut Vadediyor
Mass General Brigham tarafından geliştirilen HPV-DeepSeek adlı yeni test, durumu değiştirme potansiyeli taşıyan bir adım olarak değerlendirilmektedir.
Journal of the National Cancer Institute dergisinde yayımlanan bir çalışmaya göre, test HPV bağlantılı baş ve boyun kanserlerini, semptomlar ortaya çıkmadan 10 yıl öncesine kadar tespit edebilmektedir.
Araştırmanın başyazarı ve Mass Eye and Ear hastanesinde çalışan baş-boyun cerrahi onkoloğu Dr. Daniel L. Faden, “Çalışmamız, asemptomatik bireylerde bu kanserlerin tanıdan yıllar önce doğru bir şekilde tespit edilebileceğini ilk kez göstermektedir.” dedi.
Faden, bu tür erken teşhis araçlarının “hastaların yaşam kalitesini koruyarak daha iyi tedavi sonuçları elde edilmesine olanak tanıyabileceğini” vurguladı.
Test, Tümör DNA’sını Kanda Tespit Ediyor
HPV-DeepSeek testi, tümörlerden kana karışan HPV DNA parçacıklarını tespit etmek için tüm genom dizileme teknolojisini kullanmaktadır.
Araştırma ekibinin daha önceki çalışmaları, testin %99 duyarlılık ve %99 özgüllük oranlarına ulaştığını ve mevcut tanı yöntemlerinden daha başarılı olduğunu göstermiştir.
Yeni çalışmada araştırmacılar, Mass General Brigham Biyobankası'ndan alınan 56 kan örneğini analiz etti. Bu örneklerin 28'i daha sonra HPV'ye bağlı baş ve boyun kanseri gelişen kişilerden, diğer 28'i ise sağlıklı bireylerden alınmıştır.
HPV-DeepSeek testi, hastalık gelişen kişilerin 28 örneğinin 22'sinde tümör DNA'sını başarılı bir şekilde tespit etti. Kontrol grubundaki tüm örnekler negatif sonuç verdi.
En erken pozitif sonuç, hastalığın tanısından 7,8 yıl önce alınan bir kan örneğinde tespit edilmiştir.
Yapay Zeka Testin Doğruluğunu Artırdı
Araştırmacılar, makine öğrenimi teknikleri kullanarak testin doğruluğunu artırdı. Böylece HPV-DeepSeek, 10 yıl öncesine kadar alınan örneklerde bile 28 vakadan 27'sini doğru bir şekilde tanımlamıştır.
Yeni Çalışma Ulusal Sağlık Enstitüleri Tarafından Destekleniyor
Ekip, sonuçlarını doğrulamak için ABD Ulusal Sağlık Enstitüleri (NIH) destekli ikinci bir körleme çalışması yürütmektedir.
Bu çalışmada, Ulusal Kanser Enstitüsü’nün PLCO (Prostate, Lung, Colorectal, and Ovarian) Kanser Tarama Denemesi kapsamında elde edilen yüzlerce kan örneği kullanılacaktır.
Daha Erken Teşhis, Daha Az Agresif Tedavi
Araştırmacılara göre HPV-DeepSeek gibi testlerin yaygınlaşması, HPV'ye bağlı baş ve boyun kanserlerinin çok daha erken evrede tespit edilmesine olanak tanıyabilir.
Bu durum, hem tedavi başarısını artırabilir hem de hastaların ağır yan etkiler içeren tedavilere maruz kalma olasılığını azaltabilir.
