ABD'de Penny Krizi Baş Gösterdi

ABD’de “penny” olarak bilinen 1 sentlik madeni paranın üretiminin durdurulması, ticari faaliyetlerde önemli aksaklıklara yol açtı.

Pek çok bölgede perakendeciler bozuk para bulmada zorluk çekerken, bankalar yeni 1 sent siparişi veremiyor ve mevcut stokları müşterileri arasında dağıtmak zorunda kalıyor.

Bazı işletmeler, bozuk para toplayabilmek amacıyla sıra dışı kampanyalar başlattı. Örneğin, Sheetz adlı market zinciri, 100 adet 1 sent getiren müşterilere ücretsiz içecek sunma fırsatı sundu. Bazı perakendeciler ise yasal sorunlarla karşılaşmamak için fiyatları yukarı değil, aşağı yuvarlama gerekliliği ile karşı karşıya kaldı.

Trump'ın Kararı ve Maliyet Gerekçesi

Başkan Donald Trump, 9 Şubat 2024 tarihinde yaptığı bir açıklamada, “Ulusumuzun bütçesindeki israfı, gerekirse bir sentle bile ortadan kaldıracağız” ifadeleriyle madeni 1 sent üretiminin durdurulduğunu duyurdu.
ABD Darphanesi’nin (U.S. Mint) 2024 raporuna göre, bir 1 sentlik madeni paranın üretim maliyeti 3,7 senti buluyordu. Yani, paranın nominal değeri, maliyetini karşılamaktan uzak durumda. Hazine Bakanlığı, Mayıs ayında son kez bakır-çinko boş disk siparişi verirken, Haziran’da son 1 sentlik paraların basılmasını gerçekleştirdi.

Banka ve Marketler Çaresiz Kalıyor

Perakendeciler, nakit işlemlerde 1 veya 2 sentlik farkları müşteri aleyhine yansıtmamak için fiyatları aşağı yuvarlamak zorunda kalıyor. Örneğin, Midwest bölgesindeki Kwik Trip zinciri, her nakit işlemi en yakın 5 sente yuvarlayarak yaklaşık 3 milyon dolar kayba uğrayacağını belirtti.

ABD’de bazı eyaletlerde, nakit işlemlerde fiyatların yukarı yuvarlanması yasalarla yasaklanmış durumda. Bu nedenle işletmeler “Common Cents Act” adlı yeni yasa tasarısının kabul edilmesini bekliyor. Tasarı, nakit işlemlerin en yakın 5 sente (aşağı veya yukarı) yuvarlanmasını öngörüyor. Perakendeciler, sürecin beklenmedik ve acele bir şekilde uygulanmış olmasından şikayetçi.

Geçiş Süreci plansız Gerçekleşti

Kanada ve Birleşik Krallık gibi ülkeler, küçük madeni paralarını tedavülden kaldırma sürecini yıllara yayılan planlarla gerçekleştirirken, ABD ani bir karar alarak geçiş planı olmaksızın üretimi durdurdu.
Uzmanlar, Federal Rezerv’in dağıtım terminallerinin üçte birinin 1 sentlik madeni parayı kabul etmemesinin sorunları daha da büyüttüğünü belirtiyor. Perakendeciler ve bankalar, şimdi hükümetten net bir yönlendirme bekliyor.