Adıyaman, Türkiye'nin önde gelen badem üretim merkezlerinden biri olarak dikkat çekiyor. Tütün üretimindeki kısıtlamaların ardından, Adıyamanlı çiftçilere alternatif ürün olarak badem tavsiye edildi ve bu doğrultuda çok sayıda arazi badem üretimi için kullanılmaya başlandı.
Tarım Bakanlığı'nın sunduğu teşvikler ve destek programları sayesinde badem, Adıyaman ekonomisinde kritik bir öneme ulaştı.
Fakat son zamanlarda ekonomik dalgalanmalar, ABD menşeli badem için uygulanan sıfır gümrük vergisi, TARSİM'in zirai don zararlarına yönelik raporları ve kamu alım politikalarındaki belirsizlik, badem yetiştiricilerini ağaçlarını sökme aşamasına getirmiş durumda.
İlk aşamada 20 ila 30 bin dönüm bademlik alanın söküldüğü, bu rakamın 108 bin dönüme kadar çıkmasının muhtemel olduğu ifade ediliyor.
'EN BÜYÜK ENGEL İTHAL BADEM'
Badem üreticisi Emre Vural, 2015 yılında diktiği bir badem ağacını işaret ederek, şu açıklamalarda bulundu:
“Bu badem ağacı, 10 yıllık bir emek sonucunda bu hale geldi. İlk beş yılı tamamen emek gerektiriyor. Çiftçi, beş yıl sonunda dikip yetiştirdiği ağaçtan ürün almaya başlıyor. Türkiye'de badem denince akla Adıyaman geliyor.
Badem ve Adıyaman arasında güçlü bir bağ vardır. Ancak bu yıl birçok dönüm arazide, yüz binlerce ağacımız sökülüyor. Önümüzdeki yıl bu ağaçlar, belki de fırınlarda yakacak malzeme olarak kullanılacak.”
'ŞU AN PARA ETMİYOR'
Çiftçinin en büyük sorunu, ithal bademdir. İthal badem üzerindeki gümrük vergilerinin neredeyse sıfırlanması, durumu daha da zor hale getiriyor. Girdi maliyetlerinin yüksek olduğu bu dönemde çiftçiler, üretim yapma konusunda istekli hale gelmiyor. Badem fiyatları düşüşte ve çiftçi, bu ağaçları dikerken devletin yüzde 50 hibeleri ve destekleriyle hareket etmişti.
Ancak şu anda bu ürünler para etmiyor. İthal badem, bu ürünün önündeki en büyük engel olarak öne çıkmakta ve devletin çiftçilik politikaları bir an önce gözden geçirilmelidir. Çiftçiler ve halk, sorunlarını dile getirme konusunda büyük bir zorluk yaşıyor.
Buradan yetkililere çağrıda bulunuyoruz. Son bir ay içinde Adıyaman genelinde tahmini olarak 10 bin dönüm ağaç söküldü. Bu rakam gerçekten büyük ve yaşananları katliam olarak nitelendiriyoruz. Tüm yetkililerden acil müdahale talep ediyoruz. Çiftçiler desteklenmeli ve kimsenin ürünleri ve ağaçları heba edilmemeli. Ağaçların yerinde kalmasını istiyoruz.”
