AYM, Cumhurbaşkanı'nın Döviz ve Banknot Yetkisini İptal Etti

Anayasa Mahkemesi, Cumhurbaşkanına döviz, banknot, hisse senetleri ve tahvillerin alım-satımına ve Türk parasının değerinin korunmasına ilişkin karar alma yetkisi veren kanun maddesini iptal etti.

Kuralın, “yasama yetkisinin devredilmezliği” ilkesiyle çeliştiğine kanaat getiren Yüksek Mahkeme, düzenlemenin Anayasa’nın 7. maddesine aykırı olduğuna hükmetti.

İptal kararı, 9 ay sonra yürürlüğe girecek.

Anayasa Mahkemesi'nin bu kararı, bugünkü Resmi Gazete'de yayımlandı.

İlgili düzenlemenin iptali için açılan davaya bakan Danıştay 13. Dairesi, yönetmeliğin dayanağının Anayasa’ya aykırı olduğunu belirterek, durumu Anayasa Mahkemesi’ne taşıdı.

Daire, 1567 sayılı Türk Parasının Kıymetini Koruma Hakkında Kanun’un 15 Şubat 1954 tarihli ve 6258 sayılı kanunun 1. maddesiyle değiştirilen 1. maddesinin iptalini talep etti.

Anayasa Mahkemesi, “Cumhurbaşkanı’na döviz, banknot, hisse senetleri ve tahvillerin alım-satımının ve bunlarla birlikte kıymetli madenler ile taşlarla yapılmış her türlü eşya ve kıymetlerin ülke dışına çıkarılması veya ülkeye getirilmesiyle ilgili karar alma yetkisi tanıyan” düzenlemenin Anayasa’ya aykırı olduğuna hükmetti.

Teşebbüs Özgürlüğü ve İlgili Hususlar

Yüksek Mahkeme, 1567 sayılı kanunun itiraz edilen 1. maddesinin Cumhurbaşkanına önemli ekonomik kararlar alma yetkisi verdiğini belirtti. Bu kararların, döviz, banknot ve değerli eşya ticaretine doğrudan etki edeceği vurgulandı.

Kanunun 2. maddesi ise, Cumhurbaşkanının alacağı kararların Resmî Gazete aracılığıyla yayımlanmasını ve ilan edildiği günün ertesi günden itibaren yürürlüğe girmesini öngörmektedir.

Gerekçede, “Döviz, banknot, hisse senedi ve tahvillerin alım-satımı, kişilerin mülkiyet hakkı ve ticari özgürlükleriyle yakından ilişkilidir. Bu nedenle Cumhurbaşkanına sağlanan düzenleme yetkisi, Anayasa’nın 13. maddesinde belirtilen temel hak ve özgürlüklerin kısıtlanabileceği konularda belirli bir çerçeve sunması gerekmektedir” denildi.

Geniş Yetki ve Çerçeve Eksikliği

Gerekçede, “Bu nedenle kural kapsamındaki karar alma yetkisi ile ilgili yasal çerçevenin daha sıkı olması gerektiği” ifade edildi. Cumhurbaşkanına, döviz ve değerli malların ticaretini etkileyecek kararlar alma yetkisi verilmiştir.

Aynı zamanda, bu geniş yetkinin nasıl kullanılacağına dair yeterli bir çerçevenin bulunmadığına dikkat çekildi. Kanun, yalnızca Türk parasının kıymetinin korunması amacıyla kararlar alınabileceğini belirtmesine rağmen, bu yetkinin sınırlarını çizen somut ilkeler ortaya koyamamaktadır.

Kısacası, Cumhurbaşkanına döviz, banknot ve hisse senetleri gibi varlıkların alım-satımıyla ilgili düzenleme yapma yetkisi verilmesi, yasama yetkisinin devredilmezliği ilkesi ile tutarsızdır. Bu nedenle kural, Anayasa’nın 7. maddesine aykırı bulunmuştur. İptal kararı, Resmî Gazete'de yayımlandıktan sonra dokuz ay içinde yürürlüğe girecektir.