Yükseköğretim Kurulu (YÖK) Başkanı Prof. Dr. Erol Özvar, yapay zekanın akademik yayın süreçlerinde kullanımını düzenleyecek kapsamlı bir mevzuat hazırlanmakta olduğunu duyurdu. Özvar, bu düzenlemenin hızla yürürlüğe gireceğini belirterek, akademik alanda etik, denetlenebilir ve şeffaf bir yapay zeka çerçevesi oluşturulacağını vurguladı.
Özvar, açıklamalarını Anadolu Üniversite Kütüphaneleri Konsorsiyumu (ANKOS) etkinlikleri çerçevesinde “Kütüphane 5.0 ve İnsan Merkezli Dijital Dönüşüm” temasıyla gerçekleştirilen ANKOSLink2025 Uluslararası Konferansı’nın, Cumhurbaşkanlığı Millet Kütüphanesi’ndeki açılışında yaptı.
“Yapay Zeka Bilgi Ekosistemini Yeniden Şekillendiriyor”
Özvar, yapay zeka, büyük veri, dijital içerik üretimi ve otomasyon teknolojileri gibi öğelerin bilgi ekosistemini yeniden şekillendirdiğini ve bu dönüşümde kütüphaneler, yayınevleri ile akademik kurumların, bilginin yönetiminde ve insana hizmet eden yeni bir bilgi toplumunun mimarları olarak öne çıktığını ifade etti.
Kütüphanelerin, insanlık tarihinin en kıymetli bilgi kuruluşlarından biri olduğunu dile getiren Özvar, dijital çağın hızı ve çeşitliliğiyle birlikte kütüphanelerin, bilginin işlendiği ve anlamlandırıldığı dinamik merkezlere dönüştüğünü belirtti.
Özvar, dönüşüm sürecinin yeni bir aşamasını temsil eden “Kütüphane 5.0” kavramının, teknolojik yeniliklerin ötesinde bilginin üretimi, paylaşımı ve korunmasında insana odaklanan bir yaklaşımı ifade ettiğini vurguladı.
Yapay zeka, büyük veri, artırılmış gerçeklik ve nesnelerin interneti gibi inovatif teknolojilerin, bilgiye erişimi kolaylaştırmasına rağmen, bilgi güvenliği, veri gizliliği ve etik kullanım konularında da yeni sorumluluklar getirdiğine dikkati çeken Özvar, “Kütüphanelerimiz yalnızca bilgiye erişim sağlayan kuruluşlar değil, bilginin doğruluğunu, kaynağını ve anlamını koruyarak insan ile bilgi arasında güven köprüsü kurmalıdır.” şeklinde konuştu.
Özvar, Türk yükseköğretim sisteminin dijital dönüşüme yön veren stratejik bir yeniden yapılandırma sürecinde olduğunu ve yapay zeka ile bilişim teknolojileri alanında gereken nitelikli insan kaynağını yetiştirmenin, Türkiye'nin küresel rekabet gücünü artıracak stratejik bir hedef olduğunu ifade etti.
Özvar, geçen yıl oluşturulan “Yükseköğretim Kurumları Bilimsel Araştırma ve Yayın Faaliyetlerinde Üretken Yapay Zeka Kullanımına Dair Etik Rehberi”nin, üretken yapay zekanın sunduğu fırsatları değerlendiren ve potansiyel riskleri göz önünde bulunduran bir kılavuz işlevi gördüğünü sözlerine ekledi.
“Şimdi bu adımı bir ileri seviyeye taşıyoruz. Tez, makale ve diğer bilimsel çalışmalarda yapay zekanın kullanımı hakkında kapsamlı bir mevzuat hazırlığı aşamasındadır. Gerekli yönetmelik ve yasal düzenlemelerin en kısa sürede yürürlüğe gireceğini buradan duyurmak isterim. Böylelikle yükseköğretim sistemimizde yapay zeka kullanımına dair etik, denetlenebilir ve şeffaf bir yönetişim çerçevesi sağlanmış olacaktır. Bu çerçeve, üretken yapay zekanın tez, makale ve bilimsel çalışmalar içinde nasıl kullanılacağı ile birlikte veri güvenliği, kaynak doğrulama, intihal önleme, şeffaf raporlama ve etik sorumluluk konularında somut standartlar oluşturacaktır.” diye konuştu.
