Ekonomistlerin Cari Denge Üzerine Değerlendirmesi

Türkiye'nin cari işlemler hesabı, eylül ayında 1 milyar 112 milyon dolar fazla kaydetti. Bunun yanı sıra, temmuzda 1 milyar 738 milyon dolar, ağustosta ise 5 milyar 418 milyon dolar fazlalık yaşanmıştı. Böylece cari işlemler hesabı art arda üçüncü ayda da olumlu bir seyir izledi.

Yıllık verilere göre eylül ayında cari açık yaklaşık 20,1 milyar dolara ulaşırken, ödemeler dengesi kapsamında dış ticaret dengesi 64,8 milyar dolar açık verdi. Aynı zamanda, hizmetler dengesinde 62,6 milyar dolar fazla kaydedilirken, birincil ve ikincil gelir dengesi sırasıyla 17,6 milyar dolar ve 308 milyon dolar açık verdi.

Hizmetler dengesinden elde edilen net girişler bu ay 7 milyar 707 milyon dolar seviyesinde gerçekleşti. Bu kalem altında yer alan altın, taşımacılık hizmetleri ve seyahat gelirleri sırasıyla 2 milyar 269 milyon dolar ve 6 milyar 259 milyon dolar olarak belirlendi.

Yıl Sonu İçin 22 Milyar Dolar Açık Tahmini

AA Finans analisti ve ekonomist Haluk Bürümcekçi, 2023 yılında cari dengenin 41,5 milyar dolar açık verdiğini, 2024’te ise bu açığın 10,5 milyar dolara gerileyeceğini ifade etti. Bürümcekçi, “Finansal koşullardaki sıkılaşma, küresel belirsizlikler ve enerji maliyetlerindeki dalgalanmaların yıl sonu cari açık tahminimizi 22 milyar dolar olarak koruduğunu” belirtti.

Bürümcekçi, net altın ve enerji ithalatındaki azalışın 2024 yılı itibarıyla cari dengede gerilemeye yol açacak ana sebeplerden biri olduğunu kaydetti. “Net altın ithalatı 13,6 milyar dolara gerilerken, net enerji ithalatı da 49,1 milyar dolar ile 2023 yılının 3,6 milyar doları altında kalmıştı. Cari açıkta gözlenen 29,9 milyar dolarlık iyileşmenin yüzde 53’ü bu iki kalemden kaynaklanıyor” dedi.

Dış Ticaret Açığı Riski

Kuveyt Türk Yatırım Araştırma Direktörü Kutay Gözgör, önümüzdeki dönemde dış ticaret açığı ile küresel sermaye hareketlerine duyarlılığın cari dengedeki dalgalanmalara yol açabilecek başlıca riskler olduğunu dile getirdi.

Gözgör, “Avrupa ekonomisindeki toparlanma, enerji fiyatlarının durumu ve iç talep kaynaklı ithalat baskıları cari dengenin gidişatını belirleyen temel unsurlar arasında” ifadesini kullandı. 2025 yılı için cari işlemler dengesinin 22,9 milyar dolar açık vereceği ve milli gelire oranının yaklaşık yüzde 1,5 seviyesinde olacağını öngördü.

Bluebay Varlık Yönetimi Gelişen Piyasalar Kıdemli Stratejisti Timothy Ash ise düşük enerji ithalat maliyetleri ve turizmdeki olumlu mevsimsel faktörlerin ödemeler dengesinin verilere beklentilere uygun bir şekilde yansıdığını vurguladı.

Ayrıca, rekabet sorunlarına rağmen turizmin sürdürülebilirliğinin umut verici olduğunu ifade eden Ash, Türkiye'nin turistler için yeni pazarlar bulmaya devam ettiğini belirtti.