ŞEHRİBAN KIRAÇ / NEFES
Büyük şehirlerde öğrencilerin temel masrafları, barınma gibi giderlerle birlikte giderek artan enflasyon nedeniyle önemli bir yük oluşturuyor. İl dışında eğitim almak isteyen bir öğrenci, barınma ve diğer temel ihtiyaçlarla birlikte aylık sabit harcamalarını 50 bin TL seviyesine çıkarabiliyor.
Her 10 gençten 9'u, hem kendi bütçelerini hem de aile bütçelerini zorlayarak üniversite eğitimine devam ediyor. 10 öğrenciden ise yalnızca 1’i “eğitimim için gerekli olan bütçe benim ve ailemin bütçesini zorlamıyor” ifadesini kullanıyor.
Ipsos'un gerçekleştirdiği araştırmaya göre, geçen yıl gençlerin yüzde 55’i “eğitimim için gerekli bütçe benim ve ailemin bütçesini çok zorluyor” derken, 2025 Eylül ayı itibarıyla bu oran yüzde 49’a düştü. Geçen yıl eğitim için gerekli bütçenin aile bütçesini biraz zorladığını belirtenlerin oranı ise bu yıl yüzde 40’a yükseldi.
Bu durumda, gençlerin yüzde 89'u eğitim için gerekli bütçenin kendi ve aile bütçelerini zorladığını vurguluyor.
Barınma Sorunu ve Tercihler
Her 2 öğrenciden 1'i (yüzde 50) yurtta kalmayı planlarken, şehir dışında eğitim görecek her 4 öğrenciden 3’ü (yüzde 76) yurtta kalmayı tercih ediyor. Yüksek kiralar nedeniyle gençlerin yalnızca yüzde 9'u, yani 10 gençten 1'i kiralık evde yaşıyor.
Yurtta kalmayı seçenlerin büyük bir kısmı devlet yurtlarını tercih ediyor. Bunun temel nedeni ekonomik koşullar. Bu yıl devlet yurtunu tercih eden öğrencilerin oranı geçen yıla göre 6 puan artarak yüzde 95'e ulaştı. Her 10 öğrenciden 9'u özel yurtların aşırı pahalı olduğunu düşünüyor. Hatta, devlet yurtları için de her 2 öğrenciden 1’i “pahalı” görüşünü ifade ediyor. Ipsos Türkiye CEO’su Sidara Gedik, “Öğrencilerin barınma konusunda giderek daha sınırlı seçeneklere sahip olduğunu ve zorlandıklarını görüyoruz” şeklinde açıklama yaptı.
Asgari Ücretin İki Katına Ulaşan Giderler
Ipsos Türkiye CEO'su Sidar Gedik, üniversite eğitimi için gerekli bütçenin, önceki yıllardaki gibi bu yılda öğrencilerin ve ailelerin bütçesini zorlamaya devam ettiğini belirtiyor. Gedik, “Finansal kaygılar, gençleri geçim derdi, ek iş arayışı ya da geleceğe dair belirsizliklerle baş başa bırakıyor” ifadelerini kullandı.
Eğitim-İş’e göre, üniversiteye başlangıç maliyeti 105 bin TL'yi aşarken, bir üniversite öğrencisinin aylık sabit giderleri asgari ücretin iki katını geçerek en az 50 bin TL’ye ulaşıyor. Eğitim alanındaki en büyük mali yük, barınma masraflarından kaynaklanıyor. Özel yurt ücretleri, Ankara’da ortalama 38 bin 500, İstanbul’da 40 bin ve İzmir’de 29 bin TL’yi bulmakta. Bir öğrencinin bir öğün yemek masrafı 12 bin TL’yken, sadece bir kahve ya da çay içmek bile aylık 6 bin TL harcama gerektiriyor.
