Hükümet El Koydu, Çin ile İletişim Kesildi

Hollanda hükümeti, çip üretim firması Nexperia'ya el koydu ve şirketin Çin'deki çalışanlarının sistem bağlantısı kesildi. Aynı zamanda bu çalışanların maaş ödemeleri de durduruldu.

Ulusal basında yer alan haberlere göre, Nexperia, Çin biriminin müşterilerine bir bilgi notu gönderdi.

Notta, şirketin Avrupa merkezi tarafından Çin'deki çalışanların bilgisayar sistemine erişiminin kesildiği ve maaş ödemelerinin durdurulduğu ifade edildi. Çin biriminin bu gelişmeden derin bir şaşkınlık ve hayal kırıklığı duyduğu belirtildi. Bilgi notunda, birimin uzun bir süredir “acımasız” bir baskı altında olduğu ve mevcut yönetimin, şirketin Çin pazarını terk etme planları yaptığına dair işaretler bulunduğu kaydedildi.

Diğer yandan, Nexperia'nın Çin biriminin, ülkedeki müşterilere hizmet verebilmek için kurtarma tedbirleri aldığı ve bu kapsamda yerel tedarik zinciri kurmaya çalıştığı vurgulandı.

Hükümetin El Koyma Kararı

Hollanda hükümeti, 2019 yılında çoğunluk hissesini satın alarak hakim ortak olan Çinli Wingtech Technology şirketine, bu ayın başında el koymuş ve şirketin faaliyetlerini kontrol altına almıştır.

Şirketin Çinli CEO'su Cang Şüecıng görevden alınmış ve hükümetin yönetime el koyma gerekçesi olarak “ciddi yönetim sorunları ve bu sorunlara ilişkin acil işaretler” gösterilmiştir.

Hükümetten yapılan açıklamada, “Bu işaretler, Hollanda ve Avrupa topraklarında kritik teknolojilere ilişkin bilgi birikimi ve üretim kapasitesinin sürekliliğine tehdit oluşturuyordu. Bu yeteneklerin kaybedilmesi, Hollanda ve Avrupa'nın ekonomik güvenliği açısından bir risk doğurabilirdi. Alınan karar, Nexperia'nın ürettiği malların acil durumlarda kullanılamaz hale gelmesini önlemeyi hedefliyor.” denilmiştir.

Nexperia'nın eski CEO'su Frans Scheper, Hollanda hükümetinin, şirketin Avrupa'daki çip üretimini Çin'e kaydıracağı endişesiyle kıtadaki operasyonlara el koyma yoluna gittiği yorumunu yapmıştır.

Hollanda'nın Adımı ABD Düzenlemelerinin Ardından Geldi

Hollanda hükümetinin bu adımı, ABD'nin ihracat kontrolü uygulanan “Varlık Listesi”ndeki şirketlerin “yüzde 50 ortak olduğu” iştirakleri de kontrol kapsamına almasına yönelik aldığı kararın ardından gerçekleşti.

Wingtech, Aralık 2024'te Washington yönetimi tarafından Varlık Listesi'ne alınmıştı.

Hollanda hükümeti, 30 Eylül'de kuralın yürürlüğe girmesinin hemen ardından şirkete geçici kontrol tedbirleri uygulayacağını bildirmiş ve sonrasında şirketin yönetimine tamamen el koymuştur.

Hollanda merkezli olan Nexperia, Tesla ve Apple gibi elektrikli araç ve tüketici elektroniği alanında önemli tedarikçilerden biri olarak bilinmektedir.

Çip ve Yazılım Gerilimi

ABD'nin eski Başkanı Joe Biden'ın liderliğindeki yönetim, ulusal güvenliği tehdit edebilecek kritik teknolojilerin transferini önlemeyi hedefleyen bir strateji geliştirmiştir.

Biden'ın onayıyla 10 Ağustos 2022'de yürürlüğe giren Çip ve Bilim Yasası, Çinli üreticilerin ileri çip teknolojilerine erişiminde kısıtlamalar getirerek Washington'ın, Çin'in bu sektördeki teknolojik yeteneklerine bir engel koyma amacını açıkça ortaya koymuştur.

ABD Ticaret Bakanlığı'na bağlı Sanayi ve Güvenlik Bürosu (BIS), 7 Ekim 2022'de, aralarında Çin'in büyük hafıza çipi üreticisi Yangzte Memory Technologies ve önemli yarı iletken donanım üreticisi Naura Technology Group'un da bulunduğu 31 şirket ve kurumun İhracat Kontrol Listesi'ne alındığını duyurmuştur.

Ayrıca, Biden, ihracat kısıtlamalarına ek olarak, 10 Ağustos 2023'te Çip ve Bilim Yasası'nın kabul yıl dönümünde imzaladığı Başkanlık kararnamesi ile, yarı iletkenler, mikro-elektronik, kuantum bilgi teknolojileri ve yapay zeka sistemleri gibi üç kritik teknoloji alanında Amerikan şirketlerinin Çin'de girişim sermayesi ve hisse ortaklığı yatırımı yapmalarına kısıtlamalar getirmiştir.

Son olarak, Biden yönetimi, 2 Aralık 2024'te 24 çeşit çip üretim donanımı ve yarı iletkenlerin geliştirilmesinde kullanılan 3 kategori yazılıma Çin'e ihracat kısıtlaması getirdiğini açıklamıştır.

Biden'dan sonra bu yıl başında yeniden iktidara gelen Trump yönetimi, önceki yönetimin Çin'e yönelik çip kısıtlamalarını sürdürmüş, ayrıca yapay zeka çiplerinin ihracatına kontrol getirmiş ve çip tasarımında kullanılan yazılımların Çin'e satışını durdurmuştur.