Ülkenin başkenti Tahran ve çeşitli bölgelerinde uzun zamandır düşük seyrini sürdüren yağışlar ve gerileyen baraj doluluk oranları nedeniyle İran yetkilileri su yönetimi adına kısıtlama adımlarını değerlendirmeye aldı.
İran'da yeni su yılının başlangıcından itibaren 40 günden fazla bir süre geçmiş olmasına rağmen, büyük bir bölüm kuraklıkla başa çıkmaya çalışıyor.
İran Meteoroloji Kurumu, 2025 sonbaharını “son 60 yılın en kurak dönemi” olarak nitelendirirken, Tahran dahil olmak üzere 20 ilde neredeyse hiç yağmur düşmediğini açıkladı.
Tahran'da Su Rezervleri Alarm Veriyor
Enerji Bakanlığı verilerine göre, ülke genelindeki barajların ortalama doluluk oranı, uzun dönem ortalamasının yüzde 35 altında kalmıştır.
Tahran'a su sağlayan Emir Kebir Barajı'nda yalnızca yaklaşık 14 milyon metreküp su kaldığı, bu miktarın da baraj kapasitesinin yüzde 8'ine karşılık geldiği belirtildi. Bu su, başkente iki haftadan daha kısa süre içme suyu sağlayabiliyor.
Latyan Barajı'nın da kasım sonuna kadar benzer bir duruma düşmesi bekleniyor. Beş ana barajın yalnızca Taleghan kısmen faal durumda kalmıştır.
Meteoroloji Kurumu, ülke genelinde ortalama yağış miktarının 152 milimetre civarında olduğunu ve bunun uzun vadeli ortalamanın yüzde 40 altında kaldığını bildirdi.
Tahran'daki bazı semtlerde haftada iki gecede su akışı kesiliyor; genellikle 21.00-06.00 veya 23.00-11.00 saatleri arasında. Su sağlayan şirketler bunu “geçici şebeke arızası” olarak tanımlasa da, gerçek anlamda bir karne sistemi uygulamasına dönüşmüş durumdadır.
Cumhurbaşkanı Endişeyi Artırmıştı
Cumhurbaşkanı Mesud Pezeşkiyan, yağışların gecikmesi durumunda “Tahran'da zorunlu su kısıtlaması hatta bazı bölgelerde geçici tahliye” seçeneklerinin gündeme gelebileceğini belirtmiştir.
Pezeşkiyan'ın “Yağmur yağmazsa Tahran'ı tahliye etmeliyiz” şeklindeki ifadesi, ülkede çeşitli tepkilere yol açmıştır.
Sonbaharın ilk yarısında hiç yağmur almayan iller arasında Tahran, Merkezi, Kirmanşah, Huzistan, Fars, Kirman, İsfahan, Sistan ve Beluçistan, Kürdistan, Hemedan, Çaharmahal ve Bahtiyari, Loristan, İlam, Kohgiluye ve Buyer Ahmed, Buşehr, Zincan, Yezd, Hürmüzgan, Kum ve Güney Horasan yer alıyor.
Bu bölgelerde yeraltı su seviyeleri de kritik eşiklerin altına inmiştir.
Seviyeler Yüzde 3'ün Altına İndi
Tahran'ın yanı sıra su krizinden en fazla etkilenen şehirlerden biri Meşhed. Meşhed Su ve Kanalizasyon Şirketi Genel Müdürü Hüseyin İsmailiyan, Meşhed'e su sağlayan barajlardaki su rezervlerinin şu anda yüzde 3’ün altına düştüğüne dikkat çekerek “su tasarrufu yalnızca bir öneri değil, artık bir zorunluluk haline gelmiştir.” dedi.
Ülke medyasına açıklama yapan Su Derneği Yönetim Kurulu Üyesi Hüseyin Nayeb ise “Etkili yağış olmadan barajlar dolmayacak. Önümüzdeki haftalarda kesintilerin artacağını, basınç düşüşünün daha belirgin hale geleceğini” ifade etti.
Hace Nasıruddin Tusi Üniversitesi Su Bölümü Öğretim Üyesi Muhammed Rıza Kavianpur, kuzey ve batı bölgelerinde yağış azalmasının süreceğini belirterek “Aralık ortasına kadar ciddi yağış beklenmiyor” uyarısında bulundu.
Meteoroloji Kurumu, yarından itibaren batıdan ülkeye yağışlı havanın giriş yapacağını duyarak, bu yağışların batı bölgelerine yer yer hafif sağanak veya yarı sağanak yağmurlar getireceğini bildirdi.
Yetkililerden Su Tasarrufu Çağısı
Düşük basınç nedeniyle binlerce aile, evlerine basınç pompası ve su tankeri kurmuştur. Yaz aylarında yalnızca kentin güneyinde görülen bu uygulama, artık neredeyse tüm Tahran'a yayılmıştır.
Tahran’daki şebeke suyu kayıplarının yaklaşık yüzde 25 olduğu, sadece inşaat sektöründe yılda 30 milyon metreküp içme suyu harcandığı bildirilmektedir.
Kentin yenilenebilir su kapasitesi 335 milyon metreküp ile ülke ortalamasının oldukça altında kalmaktadır.
Enerji Bakanı Abbas Aliabadi, Lar Barajı’ndan acil su transferi için altyapı çalışmalarının devam ettiğini bildirdi.
Cumhurbaşkanı Birinci Yardımcısı Muhammed Rıza Arif, kişi başına günlük su tüketiminin 250 litreye kadar çıktığını belirterek, “Avrupa’da bu rakam 100 litrenin altında. Halkın katılımı olmadan bu krizi aşmak mümkün değil.” ifadelerini kullandı.
Uzmanlara göre, krizin temelinde yalnızca kuraklık değil, yıllarca süren su yönetimi eksiklikleri de yer alıyor. Tarımsal sulamada verimsiz yöntemler, yeraltı suyunun aşırı kullanımı, şehirleşmenin artması ve iklim değişikliğinin etkileri bir araya gelerek uzun vadeli bir su stresi yaratmaktadır.
İran İklim Bilimi Merkezi'nin tahminlerine göre, aralık ortasına kadar etkili yağış beklenmediği ifade edilirken, mevcut kısıtlamaların daha da sertleşme olasılığı yüksek görülmektedir. Yetkililer, acil tüketim yönetimi yapılmadan kış aylarında su kesintilerinin yaygınlaşabileceği uyarısında bulunmaktadır.
