Maliye'den Açıklama: 578 Milyar Lira Yapay Zeka Analizine Takıldı

Vergi Denetim Kurulu (VDK), sahte faturalarla mücadele amacıyla hayata geçirdiği yapay zeka destekli Kuruluş Gözetimli Analiz (KURGAN) Sistemi sayesinde, iki yıl boyunca 17 bin 373 satıcı ve 77 bin 834 alıcının dahil olduğu yaklaşık 578 milyar lira tutarındaki işlemlerin risk analizini gerçekleştirdi. Bu mükelleflere, kayıt ve beyanlarını düzeltme fırsatı sunuluyor.

Cari verilerle işlem risklerini ölçen KURGAN, ekonomideki tüm alım-satım işlemlerini inceleyerek yüksek risk taşıyanları belirliyor. Sistemin amacı, işlemlerin gerçekliğini ve sahte belgelere ilişkin riskleri hızlıca tespit etmek.

Riskli İşlemler Tespit Edildi

Sistemin geçmiş verilerle çalıştırılması sonucunda, 2023 yılına dair 8 bin 753 satıcı ve 35 bin 901 alıcının gerçekleştirdiği yaklaşık 190 milyar lira tutarındaki işlemler riskli olarak belirlendi. Aynı şekilde, 2024 yılına yönelik 11 bin 530 satıcı ve 52 bin 557 alıcıya ait yaklaşık 389 milyar liralık işlem de riskli bulundu.

Mükerrer işlem yapan satıcı ve alıcıların hariç tutulmasıyla birlikte, toplamda 17 bin 373 satıcı ve 77 bin 834 alıcının yer aldığı 578 milyar lira değerindeki işlemler, analiz sürecine girdi. Uygulama, yalnızca yüksek riskli olarak değerlendirilen işlemleri tespit ediyor.

Sistem tarafından riskli kabul edilen işlemlerle ilgili alıcı mükelleflere yazı gönderilerek bilgi talep edilmeye başlandı. Bu çerçevede, riskli bulunan işlemler hakkında 70 binden fazla bilgilendirme yazısı alıcılara ulaştırıldı. Amaç, olası bir denetim öncesinde mükelleflerin risk durumları hakkında bilgilendirilmesi.

İki yıl boyunca işlem gerçekleştiren 17 bin 373 satıcının detaylı incelemelerine de başlandı. Alıcılardan gelecek yanıtlar, satıcılar üzerinde yürütülecek incelemeler için delil niteliği taşıyacak. Gelen cevaplara göre, incelemelerin sonuçlandırılması mümkün olabilecek.

VDK, riskli işlemlere karışan alıcı mükellefleri bulunan mali müşavirlere de bilgi veriyor. Bu bilgilendirme, müşavirlere sorumluluk yüklemekten ziyade, mükelleflere rehberlik amacı taşımaktadır.

KURGAN Sistemi'nin yaptığı tespitler, yalnızca riskli işlemlerle sınırlı olduğundan, satıcılara ve alıcılara “sahte belge düzenleyicisi veya kullanıcısı” statüsü kazandırmıyor. Bilgilendirilen mükelleflerin, bilmeden veya hatayla sahte fatura kullanmalarının önüne geçiliyor. Uyarıları alan mükellefler, kayıtlarını düzeltme şansına sahip oluyor.

Şimşek'ten Değerlendirme

Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, kayıt dışılıkla mücadelede teknoloji yatırımlarının ve en son sistemlerin devreye alındığının altını çizerek, “Bu sistemlerin amacı mükellefleri cezalandırmak değil; bilgilendirmek ve gönüllü uyuma teşvik etmektir. Dürüst mükelleflerin hak ve hukukunu her zaman koruyoruz, gerçek alım satım işlemi gerçekleştirenler için endişe edilecek bir durum yok,” şeklinde konuştu.