Piyasalarda Tarife Sarsıntısı

Küresel piyasalarda, geçtiğimiz hafta ABD hükümetinin kapalı kalmaya devam etmesi belirsizlik algısını artırdı. Bu durum sonucunda piyasalarda karışık bir seyir gözlemlenirken, önümüzdeki hafta ABD'de bütçe konusunda bir uzlaşma olup olmayacağı ve ABD Merkez Bankası (Fed) Başkanı Jerome Powell'ın yapacağı açıklamalara odaklanılacak.

ABD'de yapılan bütçe görüşmeleri sonuçsuz kalmasının ardından, yeni haftada uzlaşma ihtimaline dair haber akışı, ABD Başkanı Donald Trump'ın Çin'e yönelik tarife açıklamaları ve Uluslararası Para Fonu (IMF) ile Dünya Bankası'nın yıllık toplantıları izlenecek.

Senato'da yapılan yedinci oylama sırasında, Cumhuriyetçi ve Demokrat partilerin geçici bütçe tasarıları yeterli oy sayısına ulaşamadı. Buna rağmen, ABD Çalışma İstatistikleri Bürosu, federal hükümetin kapalı olmasına rağmen, ay sonundaki Fed toplantısına yetişmesi için enflasyon raporunu hazırlamak üzere çalışanlarını işe geri çağırdı.

Enflasyon 24 Ekim'de Açıklanacak

ABD Çalışma İstatistikleri Bürosu (BLS) tarafından yapılan açıklamada, eylül ayına dair Tüketici Fiyat Endeksi'nin (TÜFE) 24 Ekim'de ilan edileceği belirtildi.

Federal hükümetin kapalı kalmaya devam etmesi, başta istihdam verileri gibi Fed'in faiz indirim sürecine etki edebilecek verilerin açıklanmasını erteledi. İstihdam piyasasındaki yavaşlamanın artması ise, Fed'in faiz indirim beklentilerinin güçlü kalmasında etkili olmuştur.

Para piyasalarında, Fed'in ekim ve aralık aylarındaki toplantılarında toplam 50 baz puan indirim yapacağına dair beklentiler güçlenmiş durumda.

Piyasalardaki beklentilerin yanı sıra, Fed'in son toplantısına ilişkin tutanaklar, yılın geri kalanında daha fazla politika gevşemesinin mümkün olabileceğini gösteriyor.

Tutanaklarda, neredeyse tüm yetkililerin, eylül ayındaki toplantıda politika faizinin 25 baz puan düşürülmesine destek verdiği ifade edildi. Yetkililerin çoğu, bu yılın geri kalanında politikayı daha da gevşetmenin uygun olacağını düşündüklerini belirtti.

Çin'e Yüzde 100'lük Ek Tarife

ABD Başkanı Donald Trump, 1 Kasım'dan itibaren Çin'e mevcut tarifelere ek olarak yüzde 100 gümrük vergisi getireceğini ve tüm kritik yazılımlara ihracat kontrolü uygulayacaklarını açıkladı.

Geçen hafta, Çin nadir toprak elementleri ve üretim teknolojilerinin ihracatına yeni kısıtlamalar getirdi. Trump, bu konuda sosyal medya üzerinden yaptığı açıklamalarda, Çin’in ülkelerle yaptığı yazışmalarda nadir toprak elementleri için ihracat kısıtlamaları getirmeyi planladığını bildirdiğini de aktardı.

Trump, “Çin'in benzeri görülmemiş tutumu göz önüne alındığında, yalnızca ABD adına konuşarak, 1 Kasım'dan itibaren (veya Çin'in alacağı diğer önlemler doğrultusunda daha erken bir tarihten itibaren) ABD, Çin'e mevcut tarifeler üzerine yüzde 100 oranında gümrük vergisi uygulayacak” dedi. Ayrıca, “1 Kasım'da tüm kritik yazılımlara ihracat kontrolü uygulayacağız” ifadesinde bulundu.

New York Borsası Negatif Seyretti

Bu gelişmeler ışığında, geçtiğimiz hafta New York borsasında satıcı bir seyir öne çıktı. Haftalık bazda S&P 500 yüzde 2,43, Nasdaq endeksi yüzde 2,53 ve Dow Jones endeksi yüzde 2,73 değer kaybetti. Cuma günü ise ABD ve Çin arasındaki tarife savaşlarının yeniden başlayacağı beklentileriyle ciddi düşüşler yaşandı.

ABD tahvil piyasalarında alıcılı bir seyir ön plana çıkarken, 10 yıllık tahvil faizi haftayı yüzde 6 baz puan düşüşle 4,06 seviyesinde tamamladı. Dolar endeksi ise yüzde 1,3 artışla 99,0 seviyesinden kapanış yaptı.

Emtia piyasasında altın, haftalardır süregelen yükselişini 8. haftaya taşıdı. Çarşamba günü 4,059.29 dolara ulaşarak tüm zamanların en yüksek seviyesini gören ons altın, bu seviyelerde gerçekleşen kar satışlarına rağmen haftayı yüzde 3,4 artışla 4,019 dolardan tamamladı.

Altındaki güçlü seyrin etkisiyle alternatif yatırım aracı olarak dikkat çeken gümüş de rekor seviyeler kaydetti. Perşembe günü gümüşün ons fiyatı, 51,74 dolarla tüm zamanların en yüksek seviyesine ulaştı. Gümüş, haftalık bazda yüzde 4,4 artışla 50,09 dolar seviyesinden kapandı.

Gazze'deki ateşkes anlaşmasından sonra azalan jeopolitik riskler ile ABD'de zayıf talep haberleri, Brent petrolün varil fiyatında düşüşe neden oldu. Cuma günü ABD ve Çin arsındaki tarife savaşlarının yeniden alevleneceği kaygıları petrol fiyatlarındaki kayıpları derinleştirdi.

Brent petrolün varili, haftalık bazda yüzde 3,4 değer kaybederek 62,1 dolarda haftayı tamamladı.

13 Ekim ile başlayacak hafta içerisinde salı günü Fed Başkanı Powell'ın konuşması, çarşamba günü Fed'in Bej Kitap raporu ve perşembe günü Philadelphia Fed imalat endeksi izlenecek. Ülkede kamu kurumu verileriyle ilgili belirsizlikler devam etmektedir.

Avrupa'da Enflasyon Verileri Takip Edilecek

Avrupa borsalarında geçen hafta satış ağırlıklı bir seyir izlendi. Yeni hafta içerisinde Almanya ve Euro Bölgesi'nde tüketici enflasyon verileri ile Avrupa Merkez Bankası (ECB) Başkanı Christine Lagarde'ın konuşması takip edilecek.

Geçtiğimiz hafta Fransa'da devam eden siyasi belirsizlikler, piyasalarda yön değişikliklerine neden oldu. Fransa'da François Bayrou hükümetinin Ulusal Meclis'ten güvenoyu alamaması üzerine 9 Eylül'de başbakan olarak atanan Sebastien Lecornu, yeni hükümeti kurmasının üzerinden saatler geçmeden istifa etti.

Bu durum, ülkedeki siyasi belirsizliği artırmaya neden oldu. Haftanın son işlem gününde piyasalar kapanmadan önce Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, Lecornu'yu tekrar başbakan olarak atadı.

Öte yandan, geçtiğimiz hafta açıklanan ECB'nin 10-11 Eylül tarihli toplantı tutanakları, Yönetim Konseyi üyelerinin daha fazla faiz indirimi için acele edinmemesi gerektiğini değerlendirmekte olduklarını ortaya koydu.

Bunların yanında, Avrupa Birliği'nin (AB) üye ülkelerdeki çelik sektörünü korumak amacıyla planladığı ithalat kotalarını azaltma ve gümrük vergilerini artırma haberi de izlenecek. Avrupa Otomobil Üreticileri Birliği, bu plana enflasyonist etkileri nedeniyle tepki gösterdi.

Geçen hafta İngiltere'de FTSE 100 endeksi yüzde 0,67, İtalya'da MIB 30 endeksi yüzde 2,80, Almanya'da DAX endeksi yüzde 0,56, Fransa'da CAC 40 endeksi yüzde 2,02 değer kaybetti.

Gelecek hafta veri takviminde, salı günü Almanya'da tüketici enflasyonu ve ZEW Ekonomik Güven Endeksi, çarşamba günü Euro Bölgesi'nde sanayi üretimi, perşembe günü İngiltere'de sanayi üretimi ve Euro Bölgesi'nde dış ticaret dengesi ile ECB Başkanı Lagarde'ın konuşması, cuma günü ise Euro Bölgesi'nde tüketici enflasyonu verileri yer alacak.

Asya Borsaları Hong Kong Hariç Pozitif Seyretti

Asya borsalarında, özellikle Hong Kong hariç, olumlu bir seyir gözlemlendi. Gözler, gelecek hafta Çin'in nadir toprak elementlerinin satışıyla ilgili kararı ve ABD-Çin arasındaki artan tarife gerilimine çevrilmiş durumda.

ABD Başkanı Trump’ın açıkladığı yüzde 100 ek tarifeye Çin’in misilleme yapıp yapmayacağına yönelik belirsizlikler devam ediyor. Analistler, Çin’in olası bir misilleme tarifesinin ABD tarafından daha büyük bir ekonomik tepkiye yol açabileceğine dikkat çekiyor. Yeni haftada Çin piyasalarında risk algısının yüksek seyretmesi bekleniyor.

Japonya’da ise iktidardaki Liberal Demokrat Parti'nin (LDP) yeni liderinin Takaiçi Sanae olmasıyla birlikte Japon borsasında ralli devam etmekte. Yen, dolar karşısında değer kaybetmeye devam ederken, dolar/yen paritesi geçen hafta yüzde 1,2 artışla 151,2 seviyesinden kapandı.

LDP'nin yeni liderinin atanmasının ardından, Japonya Merkez Bankası'nın (BoJ) faiz artırımı beklentileri zayıfladı ve ülke piyasalarını destekledi. Nikkei 225 endeksi, bu hafta yeni bir rekor kırdı.

Haftalık bazda Hong Kong'da Hang Seng endeksi yüzde 3,13, Güney Kore’de Kospi endeksi yüzde 1,73, Japonya’daki Nikkei 225 endeksi yüzde 5,07 ve Çin’deki Şanghay bileşik endeksi yüzde 0,37 değer kazandı.

Gelecek hafta pazartesi, Çin'de dış ticaret dengesi, çarşamba günü Japonya'da sanayi üretimi, kapasite kullanım oranı ve Çin'deki enflasyon verileri takip edilecek. Pazartesi günü Japonya'da piyasalar tatil dolayısıyla kapalı olacak.

Borsa İstanbul'da Yine Kayıp Haftası

Yurt içinde, geçtiğimiz hafta satış ağırlıklı bir seyir izlendi. BIST 100 endeksi, yüzde 1,27 azalışla 10.720,36 puandan kapandı. Gelecek hafta yurt içinde ağustos ayına ait ödemeler dengesi verileri izlenecek.

AA Finans Ödemeler Dengesi Beklenti Anketi'ne katılan ekonomistler, cari işlemler hesabının ağustos ayında 5 milyar 472 milyon dolar fazla verebileceğini öngördü. Ekonomistler, cari işlemler açığının 2025 yılında 21 milyar 125 milyon dolara ulaşacağını tahmin etti.

Ayrıca, gelecek hafta S&P'nin Türkiye için kredi notu değerlendirme raporunu açıklaması bekleniyor.

Dolar/TL, haftayı önceki kapanışın yüzde 0,4 üzerinde 41,8480'den tamamladı. Gelecek hafta yurt içinde, pazartesi ödemeler dengesi, çarşamba bütçe dengesi, perşembe konut fiyat endeksi ve konut satış istatistikleri ile cuma günü TCMB’nin piyasa katılımcıları anketi verileri takip edilecek.