Malezya hükümeti, ABD ile imzaladığı yeni ticaret anlaşması nedeniyle yoğun eleştirilerin odağı haline geldi.
Yatırım, Ticaret ve Sanayi Bakanı Tengku Zafrul Aziz, anlaşmayı “Malezya için elde edilebilecek en iyi sonuç” şeklinde tanımlarken, “Dünyanın en büyük ekonomik gücüyle serbest ticaret yapan bir ülke olarak, bu jeopolitik gerçeklikle yüzleşmek durumundayız” dedi.
Muhalefet liderleri, analistler ve sivil toplum kuruluşları ise anlaşmanın ABD lehine “tek taraflı” olduğunu ve ülkenin egemenliğini zedeleyebileceğini savundu.
Anlaşmanın en sert eleştirmeni, ülkenin en uzun süre görev yapan eski Başbakanı Mahathir Mohamad oldu. Ticarette milliyetçi politikalarıyla dikkati çeken Mahathir, anlaşmadaki bazı maddelerin Malezya’nın bağımsızlığını fiilen “teslim etmek” anlamına geldiğini belirtti.
'Onların Kurallarına Uymayı Kabul Ediyoruz'
Mahathir, “Uçaklarını, gazlarını ve makinelerini almaya razı oluyoruz. Onların dijital kurallarına uymayı, nadir madenlerimizin ilk kullanım hakkını onlara vermeyi, piyasamızı onların koşullarına göre açmayı ve kiminle ticaret yapabileceğimizi onlardan öğrenmeyi kabul ediyoruz” ifadelerini kullanarak anlaşmaya sert tepki gösterdi.
Geçen hafta Donald Trump’ın Kuala Lumpur ziyareti sırasında imzalanan anlaşma kapsamında Malezya, bazı ABD ürünlerinde gümrük vergilerini kaldırmayı veya düşürmeyi kabul etti. Buna karşılık ABD, Malezya ürünlerine uygulanan vergileri yüzde 19 oranında sürdürürken, belirli ürünlere sıfır gümrük vergisi uygulayacak.
Tartışma Yaratan Madde
Hükümet, anlaşmayı “büyük başarı” olarak nitelendirirken, kamuoyundaki tartışmalar Beyaz Saray’ın yayımladığı bir madde etrafında yoğunlaştı. Bu madde, Malezya’nın ABD’nin üçüncü ülkelere uyguladığı ekonomik yaptırımları ve kısıtlamaları benimsemesini şart koşuyor.
Muhalefet liderlerinden Azmin Ali, bu maddenin Malezya’yı ABD’nin dış politika kararlarına tabi hale getireceğini belirterek, “Eğer Washington, Çin ya da Rusya’dan ithalatı durdurmaya karar verirse, biz de benzer bir duruma düşmek zorunda kalacağız. Bu durum ekonomimize zarar verebilir” dedi. Azmin, anlaşmanın Malezya’nın “tarafsızlık politikasını yok edeceğini” savundu.
Anlaşma, yalnızca muhalefetten değil, iktidar koalisyonu içindeki bazı milletvekillerinden, analistlerden ve sivil toplum kuruluşlarından da eleştiriler aldı.
Tepkiler üzerine Ticaret Bakanlığı, kamuoyunu bilgilendirmek amacıyla özel bir internet sitesi ve 15 sayfalık Sıkça Sorulan Sorular belgesi yayımladı. Hükümetin baş hukuk danışmanı, Malezya’nın anlaşmayı tek taraflı olarak feshetme hakkına sahip olduğunu duyurdu.
Anlaşmanın detayları, önümüzdeki hafta kurulacak özel bir parlamento komitesi tarafından incelenecek.
