Vatandaş Daraldı, Ekstreler Kabardı

İlkay Akkaya / Nefes

Hayat pahalılığı, kasım ayında kredi kartı ekstrelerinde bir kez daha kendini gösterdi. Vatandaşların harcama alışkanlıkları zorunlu ihtiyaçlara yönelirken, harcama sepete küçüldü. Buna rağmen, kartlı ödemeler artmaya devam etti; tüketim alışkanlıklarının merkezinde, market, yemek, benzin ve vergi gibi temel ihtiyaçlar yer aldı.

Kredi kartları, banka kartları ve ön ödemeli kartlarla kasım ayında yapılan toplam harcama, geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 48 artışla 2 trilyon 266.3 milyar lira seviyesine ulaştı. Kartlar, en çok temel ihtiyaçlar için kullanıldı.

Bankalararası Kart Merkezi (BKM) verilerine göre, kredi ve banka kartlarıyla yapılan toplam harcamada “Market ve Alışveriş Merkezleri” sektörü 466.95 milyar TL ile zirveye yerleşti. Kasım ayı içerisinde market ve AVM’lerde kredi kartıyla 358.63 milyar TL, banka kartıyla ise 108.32 milyar TL tutarında işlem gerçekleştirildi. Toplam ödeme hacmi 466.95 milyar TL’ye ulaşmış oldu.

Yemek Harcaması Yükseldi

İkinci sırada, 144.55 milyar TL ile “Hizmet Sektörleri” yer aldı. Kredi kartı harcamaları 125.48 milyar TL, banka kartı harcamaları ise 19.06 milyar TL düzeyinde gerçekleşti. Üçüncü sırayı 133.91 milyar TL ile “Yemek” harcamaları aldı; burada kredi kartıyla 90.42 milyar TL, banka kartıyla 43.50 milyar TL tutarında ödeme yapıldı. Veriler, nakit imkanı olmayan vatandaşların kartlarını temel harcamaları için kullanmak zorunda kaldığını bir kez daha gözler önüne serdi.

Vergi Kartlara Yüklendi

Kamu ve vergi ödemelerinde kart kullanımı 2025 yılında belirgin bir şekilde arttı. BKM verilerine göre, 2024 yılının ocak-kasım döneminde 670.65 milyar TL olan kartlı vergi harcaması, 2025’in aynı döneminde 1.122 trilyon TL’ye ulaşarak önemli bir artış gösterdi. 11 ayda 451.56 milyar TL'lik bir yükseliş kaydedildi. Bu durum, ödemelerin dijitalleşmesinin yanı sıra, vatandaşların vergi ödemelerini dahi kartla yapmak zorunda kaldığını gösteriyor.